Wat vooraf gaat

1903
22 maart: Jochen Klepper wordt geboren in Beuthen an der Oder, het tegenwoordige Bytom Odrzański.
1914
1 augustus: De Eerste Wereldoorlog breekt uit.
1922
Jochen Klepper doet eindexamen aan het gymnasium en gaat theologie studeren in Breslau, het tegenwoordige Wrocław.
1923
Inflatie in Duitsland.
Ook de Kleppers hebben geldzorgen.
1925
Jochen Klepper onderbreekt zijn studie wegens ernstige depressies.
1927
Jochen Klepper wordt aangesteld voor radiowerk bij de Evangelische Pressverband in Breslau.
1928
Jochen Klepper breekt zijn studie definitief af.
1929-1931
Wereldwijde crisis
1929
Ontmoeting met de weduwe Johanna (Hanni) Stein en haar jonge kinderen Brigitte en Renate, waar Klepper als onderhuurder komt te wonen.
1931
* Huwelijk met de 13 jaar oudere Hanni Stein. Het feit dat zij Joods is leidt tot onenigheden met Kleppers familie. Klepper breekt uiteindelijk met zijn familie.
* De familie besluit in Berlijn te gaan wonen. In oktober reist Jochen Klepper alvast vooruit, om werk en woonruimte te zoeken.
Nationaal-socialisten grijpen de macht
1932
* Werkloosheid in Duitsland stijgt tot zes miljoen.
De nationaal-socialistische geloofsbeweging “Deutsche Christen” wordt gesticht.
* 29 maart: Jochen, Hanni en haar twee kinderen Renate en Brigitte betrekken hun nieuwe huis in de wijk Südende, Berlijn.
* Zomer: Jochen Klepper schijft de eerste aantekeningen in zijn dagboek.
* november: Klepper wordt aangenomen als radiojournalist, bij het Berliner Funkhaus.
1933
* 30 januari: De NSDAP grijpt de macht. Hitler wordt rijkskanselier.
* 1 april: Boycot van Joodse winkels.
* Goebbels wordt Rijksminister van Propaganda en daarbij baas van de omroep.
* Juni: Wat Jochen Klepper al vreesde wordt waarheid: hij wordt ontslagen. Opnieuw geraakt hij in een psychische crisis.
* Juli: Kleppers roman ‘Kahn der fröhlichen Leute’ wordt eindelijk door een grote uitgever aangenomen. Ondertussen werkt hij anoniem als journalist bij uitgeverij Ullstein.
1934
* Jochen Klepper begint met het schrijven van zijn belangrijkste roman. ‘Der Vater’ is een groots opgezette biografie van Friedrich Wilhelm 1.
* Februari: Jochen Klepper wordt opgenomen in de Reichsschrifttumskammer.
* Hanni oppert te scheiden om de carrière van haar man niet te belemmeren, maar Jochen wil daar niets van weten.
De vervolging neemt toe
1935
* De vader van Jochen Klepper sterft.
* Twaalfhonderd Joodse schrijvers worden uit de Reichsschrifttumskammer gezet, wat neerkomt op een publicatieverbod.
* Klepper wordt ontslagen bij Ullstein.
* September: De rassenwetten van Neurenberg worden uitgevaardigd, die het leven en werken van de Joden in ernstige beperken.
* September: De familie Klepper verhuist naar de Berlijnse wijk Südende.
1936
* Olympiade in Berlijn.
* Jochen Klepper treft voorbereidingen voor een nieuwe roman: Das Ewige Haus, over Maarten Luther en diens vrouw Katarina von Bora.
1937

* Jochen heeft weer voorzichtig contact met zijn zieke moeder.
* Maart: De roman ‘Der Vater’ komt uit.
* Jochen Klepper wordt uitgesloten uit de Reichsschrifttumskammer. Op voorspraak van hooggeplaatste mensen krijgt hij een uitzonderingspositie. Hij mag blijven schrijven, maar alles moet grondig worden gecontroleerd.
* Jochen en Hanni zoeken een perceel om op te bouwen. Hun huis in Südende moet wijken voor een nieuwe weg.
* Klepper wordt gevraagd kerkliederen te schrijven. Dit resulteert in de bundel ‘Kyrie’, die in 1938 wordt uitgegeven.
1938
* Annexatie van Oostenrijk
* Renate en Brigitte worden gedwongen het gymnasium te verlaten
* Eerste steen gelegd voor nieuw huis in de Berlijnse wijk Nicolassee
* In Parijs schiet een Joodse jongen een Duits ambassadelid neer. De nazi-regering wreekt dit incident op de gehele Joodse bevolking van Duitsland door de Kristallnacht te organiseren en de vervolging op te voeren.
* De oplage van ‘Der Vater’ is opgelopen tot 15.000 exemplaren
* Een verfilming van de roman wordt voorbereid
* Advent: Hanni laat zich dopen. Daardoor kan er ook kerkelijk een zegen worden gevraagd over het huwelijk van de Kleppers.
1939
* Duizenden Joden plegen zelfmoord. Vele anderen ontvluchten het land.
* Jochen Klepper ziet niets in emigratie, maar blijft vertrouwen dat alles goed komt.
* Brigitte, de oudste dochter, emigreert naar Engeland
* De Kleppers betrekken hun nieuwe huis
* 1 september: Duitsland valt Polen binnen, begin van de Tweede Wereldoorlog.
1940
* Duitsland valt Nederland, België en Luxemburg binnen.
* Renate besluit zich te laten dopen.
* Renate moet dwangarbied verrichten in de oorlogsindustrie
* December: Jochen Klepper wordt opgeroepen voor het leger
1941
* Juni: Duitsland in oorlog met de Sovjet-Unie
* Juli: Klepper belandt in Rusland in de frontlinie
* September: Joden moeten in het openbaar de jodenster dragen
* Hanni wordt vrijgesteld van het dragen van de jodenster, Renate niet
* Oktober: Jochen Klepper wordt ontslagen uit het leger
* Oktober: De deportatie van Renate wordt ingeleid. Haar emigratie wordt nu dringend
* 23 oktober: Een hooggeplaatst politicus geeft Jochen Klepper een brief die Renate moet beschermen. De Kleppers beginnen te denken aan een gezamenlijke zelfmoord, als Renate toch zou worden gedeporteerd
1942
* Januari: Tijdens de Wannseeconferentie besluiten de nazileiders unaniem dat alle Joden in Europa stelselmatig moeten worden uitgeroeid
* 5 december: Uit London komt de boodschap dat Brigitte moeder is geworden
* Klepper voert koortsachtig gesprekken met invloedrijke politici, waaronder Eichmann, over de emigratie van Renate
* 10 december: Renate krijgt een visum voor Zweden, maar ze krijgt definitief geen toestemming om te emigreren
* Klepper maakt zijn laatste dagboekaantekeningen
* 11 december: De lichamen van Jochen, Hanni en Renate worden gevonden in hun huis
Bron: Jochen Klepper – Ein Leben auf der Grenze
Luther-Verlag, Bielefeld 2003
