De predikantszoon Jochen Klepper wordt op 22 maart 1903 geboren, in het stadje Beuthen an der Oder. Jochen ontwikkelt al vroeg een liefde voor het schrijven. Hij studeert theologie in Erlangen en Breslau, maar hij breekt zijn studie voortijdig af omdat het schrijverschap hem trekt.

Verliefd

In Breslau wordt Jochen Klepper verliefd op zijn huisbazin: Johanna Stein, een jonge weduwe met twee kinderen. Ze trouwen in 1931. Johanna, of Hanni zoals hij haar liefdevol in zijn dagboeken noemt, is een Joodse. Samen vertrekken ze naar Berlijn, waar Jochen zich hartstochtelijk stort op het schrijverschap. Hij schrijft er essays, romans, gedichten en hoorspelen. Hij wordt een pionier op het gebied van radio.

Hakenkruis

In Berlijn maakt hij de eerste aantekeningen in zijn dagboek. Het Nationaal Socialisme krijgt steeds vastere voet in Duitsland, en hij kijkt er met de nodige scepsis naar. In 1933, als Hitler aan de macht komt, gaan de ontwikkelingen in een stroomversnelling. Klepper vreest voor zijn ontslag bij de radio. In maart van dat jaar constateert hij met afgrijzen dat er een vlag met een hakenkruis op de radiostudio staat. Twee maanden later wordt hij op het matje geroepen door zijn superieuren. Omdat hij lid is geweest van de ‘verkeerde’ politieke partij (Klepper is Sociaal-Democraat) én omdat zijn vrouw Joods is, wordt met hem een gesprek aangegaan. Hij mag blijven, op voorwaarde dat zijn naam niet te vaak opduikt in de radioprogramma’s.

 Frustratie

Het is een tijd van frustratie en de situatie wordt almaar grimmiger. Jochen vreest voor zijn familie, voor Hanni, voor de kinderen. Vertwijfeld zoeken ze hun toevlucht bij elkaar. Steeds meer bekenden worden het slachtoffer van jodenhaat. In augustus wordt er van regeringswege verklaard, dat gemengde huwelijken het welzijn van het volk ondermijnen. Klepper schrijft: ‘Uiteindelijk blijft alleen Hanni. Alleen het schrijven. Alleen het geloof. Ik vecht alle angsten en aanklachten aan, omdat immers iedere dag, die God mij geeft goed is, zolang deze drie bestaan: Hanni, het schrijven, het geloof.’

Rassenwaan

De grote stad Berlijn wordt steeds kleiner voor de Joodse inwoners. Musea, concertzalen, baden en ga zo maar door, sluiten voor hen de deuren. Begin 1939 vertrekt Hanni’s oudste dochter Brigitte naar Engeland. Hanni en Jochen zelf zijn vastbesloten om in Duitsland te blijven. Zij houden van het land en van de stad Berlijn, en kunnen zich ook dan nog niet voorstellen, welke verschrikkingen er nog zullen komen. In november van dat jaar onderstreept Hitler zijn rassenwaan nog eens door nóg strengere maatregelen tegen de Joodse Duitsers af te kondigen.

In december 1940 wordt Jochen Klepper gedwongen om de wapens op te nemen als soldaat. Een klein jaar later echter, wordt hij ontslagen omdat zijn vrouw een Joodse is. Met een bos rozen voor zijn vrouw en anjers voor Renate, de jongste dochter, keert hij in oktober huiswaarts. Renate probeert tevergeefs het land uit te komen. Maandenlang zijn ze bezig een uitreisvisum voor haar te krijgen. Het wordt geweigerd.

 Zegenende Christus

Jochen en Hanni beseffen dat een gedwongen scheiding onafwendbaar is. Deportatie van Hanni en Renate is onvermijdelijk. Na een lange geestelijke strijd, besluiten ze om tot het einde bij elkaar te blijven. Op 10 december 1942 schrijft Jochen zijn laatste aantekening in het dagboek. Die nacht brengen ze zichzelf om. Op de laatste pagina van het dagboek staat: ‘Wij sterven nu – ach, ook dat hebben wij bij God neergelegd. Wij gaan vannacht samen de dood in. Boven ons staat in de laatste uren het beeld van de zegende Christus, die voor ons strijdt. In diens aanblik eindigt ons leven.’

Jochens zuster Hildegard Klepper heeft opgeschreven wat zij meemaakte in de dagen rondom de dood van haar broer en zijn gezin. Haar indrukwekkende relaas is opgenomen in de Nederlandse bewerking van Jochen Kleppers dagboek: Onder de schaduw van Uw vleugels. Ook kunt u het hier lezen.